Erdoğan ABD Ürünlerindeki Ek Vergileri Kaldırdı: İYİ Partili Türkoğlu’ndan ‘300 Uçak Yetmedi’ Tepkisi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Eylül 2025’teki ABD ziyareti öncesinde ABD menşeli ürünlere uygulanan ek vergilerin kaldırılması kararı, muhalefet partilerinden sert tepki aldı. İYİ Parti Grup Başkanvekili Turhan Türkoğlu, “300 uçak sözü yetmedi, şimdi de vergi indirimiyle gidiyoruz” şeklinde eleştiride bulunarak, Türkiye’nin ABD karşısında taviz verdiğini savundu.

22 Eylül 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 2018 yılından beri uygulanan 22 kalem ABD menşeli ürüne yönelik ek mali yükümlülükler tamamen kaldırıldı. Bu karar, Erdoğan’ın BM Genel Kurulu’na katılmak için New York’a gitmesinden hemen önce yürürlüğe girdi ve 25 Eylül’de gerçekleşecek Trump-Erdoğan zirvesi öncesinde stratejik bir adım olarak yorumlandı.

Hangi Ürünlerdeki Vergiler Kaldırıldı?

Kaldırılan ek vergilerin kapsamı oldukça geniş ve bazı ürün gruplarında vergi oranları yüzde 140’a kadar çıkıyordu. Düzenleme ile birlikte ABD menşeli ürünlerde aşağıdaki değişiklikler yapıldı:

Otomotiv sektörü: Binek otomobiller ve yarış arabalarına uygulanan yüzde 120 ek vergi tamamen kaldırıldı. Bu karar özellikle Tesla ve Ford gibi Amerikan elektrikli araç üreticilerine Türkiye pazarında önemli bir rekabet avantajı sağlayacak. Çin menşeli elektrikli araçlara halen yüzde 40 ek vergi uygulanırken, ABD araçları bu avantajı elde etmiş oldu.

Alkollü içecekler: Viski başta olmak üzere yüksek alkollü içkilere uygulanan yüzde 140’lık vergi artışı sona erdi. Bu kategori, toplam vergi yükü açısından en yüksek oranlara sahip ürün grubuydu.

Kozmetik ve kişisel bakım: Makyaj malzemeleri ve kozmetik ürünlerindeki yüzde 60 ek vergi kaldırıldı. Amerikan kozmetik markaları artık Türkiye’de daha rekabetçi fiyatlarla satış yapabilecek.

Diğer ürünler: Yaprak tütün, bazı meyveler, pirinç, katı yakıtlar ve kimyasal ürünler de düzenleme kapsamına alındı.

2018 Ticaret Savaşının Arka Planı

Bu ek vergilerin geçmişi, Donald Trump’ın ilk başkanlık dönemine uzanıyor. 2018 yılında Trump yönetimi, ulusal güvenlik gerekçesiyle Türkiye dahil birçok ülkeden yapılan çelik ve alüminyum ithalatına yüksek gümrük vergileri getirdi. Türk çeliğine yüzde 50, alüminyuma ise yüzde 20 oranında ek tarife uygulanmaya başlandı.

Türkiye, çelik ihracatında ABD’nin önemli bir tedarikçisi konumundaydı ve bu karar Türk ekonomisini ciddi şekilde etkiledi. Ankara, mütekabiliyet ilkesi gereği Washington’un yaptırımlarına karşılık vermek için ABD menşeli ürünlere yüzde 140’a varan ek vergiler koydu. İki ülke arasındaki bu ticari gerilim yıllarca sürdü.

Muhalefetten Sert Eleştiriler

İYİ Parti Grup Başkanvekili Turhan Türkoğlu, kararı “tek taraflı taviz” olarak nitelendirdi. Türkoğlu, daha önce gündeme gelen Boeing uçak alımı sözünün ardından şimdi de vergi indiriminin geldiğini belirterek, “Erdoğan, Trump’la masaya eli boş oturmamak için elimizdeki kozları peşkeş çekiyor” dedi.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel de daha önce Erdoğan’ın Trump’ın oğlu Donald Trump Jr.’ı Dolmabahçe’deki Çalışma Ofisi’nde “gizlice” ağırladığını iddia etmiş, Boeing uçaklarının alımı karşılığında Beyaz Saray’da randevu ayarlandığını öne sürmüştü. Bu iddialar daha sonra doğrulanmış ve hükümetin ABD ile ilişkileri geliştirmek için somut adımlar attığı görülmüştü.

Stratejik Anlaşmalar ve 100 Milyar Dolarlık Hedef

Erdoğan’ın ABD ziyareti sırasında sadece vergi indirimi gündem olmadı. Türkiye ile ABD arasında kritik öneme sahip birkaç stratejik anlaşma imzalandı. Bunların başında Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptı geliyor. Ayrıca BOTAŞ, Mercuria ve Woodside Energy ile uzun vadeli LNG anlaşmaları imzalayarak Türkiye’nin enerji güvenliğine önemli katkı sağlandı.

İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç, iki ülke arasındaki ticaret hacmini 100 milyar dolara çıkarma hedefinin bu anlaşmalarla ivme kazanacağını belirtti. Türkiye, 2024 yılında ABD ile dış ticarette 65 fasılda fazla verdi. Avdagiç, “Bu anlamda Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump görüşmesinin Türk-Amerikan ilişkilerine ivme katacağına ve ticari ilişkilerimizi yeni bir paradigmaya kavuşturacağına inanıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

ABD’nin Küresel Gümrük Vergilerinde Türkiye Avantajı

1 Ağustos 2025’te Trump yönetimi dünya genelinde yeni bir gümrük vergisi dalgası başlattı. Ticaret anlaşması bulunmayan ülkelere yüzde 15 ila 50 arasında değişen oranlarda tarife artışları uygulandı. Ancak Türkiye, bu düzenlemede en düşük gümrük vergisi uygulanan ülkelerden biri olmayı başardı.

Ticaret Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Türkiye’nin düşük tarife kategorisinde yer alması, ABD nezdinde dengeli ve olumlu bir ticari ortak olarak değerlendirildiğini gösteriyor. Bu durum, başta Asya ve Latin Amerika ülkeleri olmak üzere çok sayıda ülkeye kıyasla Türkiye açısından önemli bir avantaj yaratıyor.

Ekonomik Etkileri ve Beklentiler

Vergi indiriminin yürürlüğe girmesi için 60 günlük bir geçiş süreci öngörülüyor. Bu süre, başlamış olan ithalat işlemlerinin tamamlanabilmesi için tanındı. Düzenlemenin Türkiye ekonomisine çeşitli etkileri olması bekleniyor.

Tüketici açısından: Amerikan otomobilleri, kozmetik ürünleri ve alkollü içeceklerin fiyatlarında düşüş yaşanacak. Özellikle elektrikli araç pazarında ABD markaları daha rekabetçi hale gelecek.

İhracatçı açısından: Ankara, bu kararla ABD’nin de Türk çeliği ve alüminyumu başta olmak üzere Türk ürünlerine uygulanan gümrük vergi oranlarını indirmesini bekliyor. Bu beklenti karşılık görürse, Türk ihracatçıları ABD pazarında daha güçlü rekabet edebilecek.

Yatırım ortamı: İş dünyası temsilcileri, ticari fazla pozisyonunu Türkiye’ye yapılacak ABD yatırımları ve daha fazla ihracatla sağlamayı hedefliyor. Özellikle enerji ve savunma sektörlerinde işbirliği fırsatları değerlendiriliyor.

Siyasi Maliyeti Tartışılıyor

Kararın zamanlaması ve kapsamı siyasi tartışmalara yol açtı. Muhalefet, hükümetin ABD ile ilişkileri düzeltmek için gerekenden fazla taviz verdiğini savunuyor. Özellikle ABD’nin henüz karşılık vermediği bir ortamda Türkiye’nin tek taraflı adım atmasının doğruluğu sorgulanıyor.

Öte yandan hükümet yetkilileri ve iş dünyası temsilcileri, bu adımın pragmatik bir yaklaşım olduğunu ve uzun vadede Türkiye’nin çıkarlarına hizmet edeceğini savunuyor. İki ülke arasındaki ticaretin artması, Türk ekonomisine istihdam ve büyüme açısından fayda sağlayacak.

Önümüzdeki haftalarda Trump yönetiminin Türk ürünlerine yönelik gümrük vergilerinde herhangi bir indirime gidip gitmeyeceği yakından takip edilecek. Eğer Washington karşılık adımlar atarsa, bu karar stratejik bir başarı olarak değerlendirilecek. Aksi takdirde muhalefet partilerinin eleştirileri güç kazanacak.