Türkiye’de hukuk sisteminde köklü değişikliklere gidilirken, 8. Yargı Paketi ile birlikte 2024 yılının ortalarından itibaren yürürlüğe giren düzenlemeler vatandaşların adalet arayışında önemli kolaylıklar sağlıyor. 2025 yılında da etkisini sürdüren bu reformlar, özellikle aile hukuku ve ceza adaleti alanlarında uzun süredir beklenen iyileştirmeleri beraberinde getiriyor.
Ceza Adaletinde Hız Kazandıran Değişiklikler
1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe giren 8. Yargı Paketi kapsamında, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 18. ve 19. maddelerinde yapılan değişiklikler kanun yoluna başvuru sürelerini yeniden düzenledi. Makul sürede yargılanma hakkının ihlal edilmesi durumlarının önüne geçilmesi hedeflenen bu düzenlemeler, vatandaşların adalete erişim haklarını güçlendiriyor.
Özellikle beraat veya mahkumiyet kararı verilmesi gereken hallerde hatalı olarak Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararı verilmesi durumunda yaşanan mağduriyetler giderildi. Yeni düzenleme ile bu tip kararlara karşı sadece itiraz değil, istinaf kanun yoluna da başvuru imkanı tanındı.
Adli Para Cezalarında Güncel Tarifeler
Türk Ceza Kanunu’nun 52. maddesinde yer alan adli para cezası miktarları da güncellendi. Alt sınır 20 TL’den 100 TL’ye, üst sınır ise 100 TL’den 500 TL’ye yükseltildi. Bu düzenleme ekonomik koşullara uyum sağlamak amacıyla 1 Haziran 2024’ten itibaren uygulanmaya başlandı.
Aile Hukukunda Cinsiyet Eşitliği Adımları
2025 yılında uygulanmaya başlanan 9. Yargı Paketi ile aile hukuku alanında çığır açan değişiklikler hayata geçirildi. Türk Medeni Kanunu’nda yapılan en önemli değişiklik, soybağının reddi davalarında anneye de dava açma hakkının tanınması oldu. Bu düzenleme ile daha önce yalnızca babaya tanınan bu hak, cinsiyet eşitliği perspektifinde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Anneye tanınan dava açma süresinin doğumdan itibaren başlaması şeklinde düzenlenirken, bu değişiklik aile hukukundaki geleneksel yaklaşımları yeniden şekillendiriyor. Uzmanlar bu düzenlemenin özellikle kadın haklarının korunması açısından milestone niteliğinde olduğunu vurguluyor.
Arabuluculuk Sisteminin Yaygınlaştırılması
Aile mahkemelerindeki iş yükünün azaltılması amacıyla nafaka ve velayet süreçlerinde arabuluculuğun teşvik edilmesi için yeni mekanizmalar devreye girdi. Tarafların anlaşmazlıklarını dava öncesi arabuluculuk yoluyla çözmesi teşvik edilerek, hem süreç hızlandırılıyor hem de mahkemelerin iş yükü hafifletiliyor.
Anayasa Mahkemesi’nin Güncel Değerlendirmeleri
Anayasa Mahkemesi’nin 16 Ocak 2025 tarihli Genel Kurul toplantısında, Türk Medeni Kanunu’nun 437. maddesi ve Türk Ceza Kanunu’nun 75. maddesine ilişkin incelemelerin devam ettiği görülüyor. Bu incelemeler, yapılan yasal değişikliklerin anayasaya uygunluğunun değerlendirilmesi açısından kritik önem taşıyor.
Uygulamada Beklenen Etkiler
Hukuk camiası bu değişikliklerin uygulamada olumlu sonuçlar vereceği konusunda hemfikir. Özellikle aile hukukundaki düzenlemelerin toplumsal cinsiyet eşitliğine katkı sağlayacağı, ceza adaleti alanındaki iyileştirmelerin ise vatandaşların hukuk sistemine olan güvenini artıracağı öngörülüyor.
Avukatlar ve hukuk uzmanları, vatandaşların bu yeni haklarından faydalanabilmesi için hukuki danışmanlık almanın önemini vurgularken, özellikle aile hukuku alanındaki değişikliklerin geniş kitleleri etkileyeceğini belirtiyor.
Vatandaşlar İçin Rehberlik
Bu kapsamlı yasal değişiklikler karşısında vatandaşların bilinçlenmesi büyük önem taşıyor. Vergi yükümlülüklerinden iş sözleşmelerine, aile hukukundaki haklardan ceza adaleti süreçlerine kadar geniş bir yelpazede etkili olan bu düzenlemeler, profesyonel hukuki destek alınması gerekliliğini ortaya koyuyor.