Menopoz Webineri: Uzman Hekimlerle Değişimi Başarıyla Yönetme

Menopozu Anlamak: Türkiye’de Yaş Düşüyor, Riskler Artıyor

Türkiye’de kadınların ortalama menopoz yaşı son yıllarda belirgin şekilde düşmüştür. Sağlık Bakanlığı’nın 2025 verilerine göre menopoz yaşı 49’dan 46’ya inerek, bu değişim sağlık profesyonelleri ve kadın hastalıkları uzmanlarının dikkatini çekmektedir. Bu gelişme, Türk kadınlarının yaşam kalitesi ve sağlık yönetimi açısından önemli çıkarımlar barındırmaktadır.

Menopoz Yaşında Hızlı Değişim

Üsküdar Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı başkanı Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin’e göre, menopozun oluşma yaşı ülkemizde ortalama 45-52 arasında değişmektedir. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği tarafından yapılan çalışmalarda, bu yaş aralığının 46-48 yaş bandında yoğunlaştığı belirtilmektedir. Cumhuriyet Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Çağlar Yıldız ise ülkemizde menopoza giren kadınların yaş ortalamasının 47-49 yaşlarında olduğunu, buna karşılık Avrupa ülkelerinde bu sürecin birkaç yaş daha ileriye alındığını ifade etmektedir.

Menopoz Belirtileri ve Yaşam Kalitesi

Menopoz sürecinde kadınlar çeşitli fiziksel ve psikolojik değişiklikler yaşamaktadırlar. Vazomotor belirtiler, psikolojik sorunlar ve ürogenital semptomlar menopozun en yaygın bulguları arasında yer almaktadır. Araştırmalara göre menopoza giren kadınların yaşam kalitesi orta düzeyin altında bulunmaktadır. Erken menopoza giren kadınların yaşam kalitesi puanları, normal yaşta menopoza giren kadınlara kıyasla daha yüksek oluş göstermektedir.

Menopoz döneminde görülen belirtiler arasında terleme, ateş basması ve sinirlilik yer almaktadır. Doç. Dr. Yıldız, bu belirtilerin sosyal hayatı etkileyebileceğini ve bazen depresyona kadar ilerleme gösterebileceğini belirtmektedir. Menopoz süreci boyunca ve sonrasında, kadınlar bu değişiklikleri hayatlarının doğal bir parçası olarak kabul etmeleri gerekmektedir.

Kemik ve Kardiyovasküler Sağlık Riskleri

Menopoz sürecinde östrojen hormonunun ani azalması, kemik yapısında ve kalp-damar sisteminde önemli sorunlara yol açmaktadır. Menopoz sonrası ilk beş yılda kadınlar kemik kütlesinin yüzde 20’sini kaybedebilmektedir. Bu kayıp sadece omurga veya kalça kemiğini değil, dişleri destekleyen alveolar kemiği de etkilemektedir.

Prof. Dr. Arif Aktuğ Ertekin, genç yaşlarda erkeklerin kalp hastalıkları açısından daha yüksek risk altında olduğunu, ancak kadınlar yaşlandıkça kalp hastalığı riskinin erkeklerinkine yaklaştığını belirtmektedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2030 yılına kadar 50 yaş ve üzerindeki kadınların sayısı 1,2 milyarı bulacak ve bu kadınların neredeyse tamamı hayatının geri kalanını menopoz ile birlikte yaşayacaktır.

Diş ve Çene Sağlığında Önemli Etkiler

Menopozun diş ve çene sağlığı üzerine etkileri son dönemde daha fazla vurgulanmaktadır. Menopoz sonrası periodontitis görülme sıklığı yüzde 58’e ulaşmaktadır. Osteoporozlu kadınlarda çene kemik kaybı hızı normal kadınlara kıyasla 4 kat fazla bulunmaktadır.

Türkiye’de menopoz yaşının düşmesi, diş ve kemik sağlığına yönelik koruyucu önlemlerin artık 40’lı yaşların başında alınması gerektiğini göstermektedir. Menopoz sonrasında diş eti çekilmesi, çene kemik kaybı ve diş kayıpları çok daha sık görülmektedir. Dişlerde sallanma, diş eti iltihabı, dişler arası aralıklar ve kayıplar meydana gelebilmektedir.

Kliniklerde Ölçülen Yaşam Kalitesi Verileri

Klinik araştırmalara göre menopoza özgü yaşam kalitesi ölçeği (MÖYKÖ) toplam puan ortalaması 4.38 bulunmaktadır. Bu puan, kadınların menopozda yaşam kalitesinin orta düzeyin altında olduğunu göstermektedir.

Erken ve Normal Menopozda Yaşam Kalitesi Farklılıkları

Erken menopoza giren kadınlarda, özellikle vazomotor ve cinsel alan alt boyutlarında yaşam kalitesi daha yüksek puanlar göstermektedir. Erken menopoz grubunda 45-54 yaş aralığındaki kadınların oranı yüzde 66 iken, normal menopoz grubunda 55 ve üzeri yaş aralığındaki kadınların oranı yüzde 60’tır.

Profesyonel Tavsiyeler ve Sağlık Yönetimi

Sağlık profesyonelleri, menopoz sonrası dönemde kadınların düzenli kontroller yaptırması gerektiğini vurgulamaktadırlar. Kemik sağlığı, kalp-damar sistemi, hipertansiyon ve meme kanseri kontrolleri menopoz döneminde özel önem kazanmaktadır. Bu hastalıkların görülme oranı menopoz döneminde artış göstermektedir.

Prof. Dr. Aktuğ Ertekin, menopozu sadece adet döngüsünün sona ermesi olmadığını, aynı zamanda östrojen hormonunun ani azalması anlamına geldiğini belirtmektedir. Östrojen; kemik yapımı, bağ dokularının gücü, bağışıklık sistemi, damar yapısı, diş eti ve çene kemiği sağlığında hayati rol oynamaktadır.

Menopoz yaşının Türkiye’de düşme eğilimi göstermesi, kadın sağlığı alanında yapılan araştırmaların ve sağlık müdahalelerinin aciliyet derecesini artırmaktadır. Hekimler, özellikle 40’lı yaşlardaki kadınlara yönelik önleyici sağlık uygulamalarının erken başlatılmasını tavsiye etmektedirler.