ABD’de Hane Halkı Zenginliği 2024: Gelir Eşitsizliği, Servet Dağılımı ve Federal Reserve Analizi

Türkiye’de Servet Dağılımında Büyük Uçurum: Milyonerler Rekor Sayıya Ulaşırken Eşitsizlik Derinleşiyor

2025 Küresel Zenginlik Raporu’na göre Türkiye, dolar milyoneri sayısında en hızlı artış kaydeden ülke konumuna yükseldi. Geçen yıl yüzde 8,4’lük bir artışla 7 bin kişi başına yeni milyoner eklenen ülke, bu başarısıyla petrol zengini Birleşik Arap Emirlikleri’ni geride bıraktı. Ancak bu olumlu gelişme, ülkedeki servet ve gelir eşitsizliğinin alarming seviyelere ulaştığı gerçeğini gölgeleniyor.

Eşitsizlik Avrupa’da İlk Sırada

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2024 verilerine göre, yüzde 10’luk en zengin kesim toplam gelirin yüzde 32,9’unu elde etmektedir. Daha derin bir bakış açısıyla ele alındığında ise durum çok daha endişe verici hale gelmektedir. Nüfusun yüzde 1’i ülke servetinin yüzde 40’ına sahip olurken, en zengin yüzde 10 ise toplam servetin yaklaşık yüzde 70’ine yerleşmiştir. Bu oranlar Türkiye’yi Avrupa Birliği ülkeleri arasında servet eşitsizliği açısından ilk sıraya yerleştirmektedir.

Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre, Avrupa Birliği genelinde gelir eşitsizliği ölçüsü olan Gini katsayısı ortalama 29,6 düzeyindeyken, Türkiye bu değeri yüzde 42,6 ile karşı karşıyadır. Ülkedeki servet Gini katsayısı ise 0,80’in üzerinde ölçülerek OECD ülkeleri arasında en yüksek değerlerden biri olmuştur.

Yetişkin Nüfusun Büyük Çoğunluğu Düşük Servete Sahip

Türkiye’deki 59 milyonu aşan yetişkin nüfusun yüzde 70,6’sı 10 bin dolar altında servete sahiptir. Bu oran, Almanya gibi gelişmiş ekonomilerde yalnızca yüzde 10 düzeyindedir. Bunun karşıtında olarak, 1 milyon dolar ve üstü servete sahip olanların oranı ise yüzde 0,1 ile sınırlı kalmıştır.

Merkezi İsviçre’de bulunan uluslararası bankacılık kuruluşlarının verilerine göre, on dolar milyonerinden dördü Türkiye’de yaşamaktadır. Bu istatistik, ülkenin zengin kesim için çekici bir konum olduğunu göstermektedir.

Gelir Dağılımında Yapısal Sorunlar

Türkiye’deki en zengin yüzde 20’lik kesim toplam gelirden yüzde 49,8 pay alırken, en yoksul yüzde 20’lik dilim sadece yüzde 5,9’luk bir paya sahiptir. Bu veriler, gelir piramidinin tepesindeki küçük bir azınlığın gelirini artırdığını, geniş kesimlerin ise geride kaldığını net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Ekonomi uzmanları, yüksek enflasyon, dolaylı vergi yükünün artması, ücret artışlarının yetersizliği ve sermaye gelirlerinin ağırlık kazanmasının eşitsizliğin ana nedenleri olduğunu belirtmektedir. Ayrıca, vergi politikalarının gelir dağılımını düzeltici değil, aksine pekiştirici etki yarattığına dikkat çekilmektedir.

Servet Yapısının Türkiye’ye Özgü Özellikleri

Türkiye’deki dolar milyonerlerinin servet yapısı incelendiğinde, finansal varlıkların toplam servetin yalnızca üçte biri kadarını oluşturduğu görülmektedir. Servetin büyük bir kısmı gayrimenkul gibi finansal olmayan varlıklarda yoğunlaşmıştır. Bu profil İspanya, Yunanistan, Portekiz ve Rusya’da da benzer şekilde gözlenmektedir. Borç oranı ise Türkiye’de oldukça düşük kalmış olup, bu da ülkenin servet birikiminin çoğunlukla borçsuz yapıların üzerine kurulu olduğunu göstermektedir.

Küresel Karşılaştırmalarda Türkiye’nin Konumu

Küresel ölçekte yapılan karşılaştırmalarda, Türkiye servet dağılımı açısından Brezilya, Güney Afrika ve Hindistan gibi yüksek eşitsizlikle bilinen ülkelerle benzer konumda yer almaktadır. Ancak dolar milyoneri sayısındaki rekor artış, ülkenin zengin kesiminin hızla büyüdüğünü de göstermektedir. Dolar milyonerlerinin yarıdan fazlasının Amerika Birleşik Devletleri ve Çin’de yaşadığı unutulmamalıdır; bu iki ülke birlikte toplam dolar milyonerliliğinin yarısından fazlasına ev sahipliği yapmaktadır.

Yetişkin kişi başına hesaplanan net servet, finansal varlıklar ile finansal olmayan varlıkların toplamından borçlar çıkarılması suretiyle bulunmaktadır. Türkiye’nin bu metrik açısından OECD ve Avrupa ortalamasını önemli ölçüde aştığı, ancak bu yüksekliğin servetin geniş halk tarafından paylaşılmadığı net olarak görülmektedir.